Kemoterapi tedavisi gören hastaların beslenmesi, tedavinin yan etkilerini azaltmaya ve genel sağlık durumunu desteklemeye yönelik özel bir dikkat gerektirir. İşte kemoterapi sırasında dikkat edilmesi gerekenler:
Yenmesi Önerilen Besinler:
- Protein Kaynakları: Vücudun kendini onarması ve bağışıklık sistemini güçlendirmesi için önemlidir.
- Önerilenler: Tavuk, balık, yumurta, kuru baklagiller (iyi pişmiş), az yağlı süt ve süt ürünleri.
- Neden: Protein, hücrelerin yenilenmesine yardımcı olur ve kemoterapinin neden olduğu kas kaybını önler.
- Karbonhidratlar: Enerji sağlar ve halsizliği azaltır.
- Önerilenler: Tam tahıllı ekmekler, yulaf, pirinç, patates, meyve ve sebzeler.
- Neden: Kompleks karbonhidratlar, kan şekerini dengede tutar ve uzun süreli enerji sağlar.
- Sağlıklı Yağlar: Enerji verir ve hücrelerin sağlıklı kalmasına yardımcı olur.
- Önerilenler: Zeytinyağı, avokado, kuruyemişler (çiğ veya kavrulmamış), tohumlar (chia, keten).
- Neden: Bağışıklık sistemini destekler ve inflamasyonu azaltır.
- Vitamin ve Mineraller: Bağışıklığı güçlendirir ve genel sağlığı destekler.
- Önerilenler: Renkli sebzeler (brokoli, havuç, ıspanak) ve meyveler (portakal, elma, muz).
- Neden: Antioksidanlar içerir ve hücre hasarını önler.
Yenmemesi veya Dikkatli Tüketilmesi Gereken Besinler:
- Çiğ veya Az Pişmiş Yiyecekler: Enfeksiyon riskini artırabilir.
- Sakınılması Gerekenler: Çiğ et, suşi, pastörize edilmemiş süt ve süt ürünleri, iyi yıkanmamış sebze ve meyveler.
- Neden: Kemoterapi bağışıklık sistemini zayıflattığı için enfeksiyonlara karşı daha savunmasız olunur.
- Aşırı Yağlı ve İşlenmiş Gıdalar: Bulantı ve diğer sindirim sorunlarını tetikleyebilir.
- Sakınılması Gerekenler: Kızartmalar, fast food, işlenmiş etler, şekerli atıştırmalıklar.
- Neden: Sindirimi zorlaştırır ve besin değeri düşüktür.
- Baharatlı ve Asitli Yiyecekler: Ağız yaralarına ve mide rahatsızlıklarına neden olabilir.
- Sakınılması Gerekenler: Acı biber, turşu, narenciye suları, domates sosu.
- Neden: Mide asidini artırır ve hassaslaşan ağız ve yemek borusunu tahriş edebilir.
- Alkol ve Kafein: Kemoterapinin yan etkilerini artırabilir ve dehidrasyona neden olabilir.
- Sakınılması Gerekenler: Bira, şarap, kahve, çay, enerji içecekleri.
- Neden: İlaçlarla etkileşime girebilir ve yan etkileri şiddetlendirebilir.
- Şekerli İçecekler: Ani kan şekeri yükselişlerine neden olabilir ve besin değeri düşüktür.
- Sakınılması Gerekenler: Gazlı içecekler, meyve suları (doğal olmayan), tatlandırılmış içecekler.
- Neden: Boş kalori içerir ve kilo alımına katkıda bulunabilir.
Ek Öneriler:
- Bol Su İçmek: Dehidrasyonu önler ve vücudun toksinlerden arınmasına yardımcı olur.
- Küçük ve Sık Öğünler: Mide bulantısını azaltır ve daha kolay sindirilir.
- Yemekleri İyi Pişirmek: Bakteri ve diğer zararlı mikroorganizmaların yok edilmesini sağlar.
- Beslenme Uzmanına Danışmak: Kişiye özel bir beslenme planı oluşturmak önemlidir.
Önemli Kavramlar:
Not: Bu bilgiler genel bir rehber niteliğindedir. Her hastanın durumu farklı olduğundan, bir doktor veya beslenme uzmanıyla konuşarak kişiselleştirilmiş bir beslenme planı oluşturmak en doğrusudur.